Tussen wet en werkelijkheid: wat ervoor nodig is om juridische overheidscommunicatie te verbeteren
De uitdaging van begrijpelijke juridische communicatie voor de overheid
Als je een overheidsbrief krijgt, heb je een paar simpele vragen. Wat is er besloten? Waarom dit besluit? Wat moet ik nu in ieder geval doen? Kan ik nog bezwaar maken? Toch maken de brieven het vaak moeilijk om die vragen te beantwoorden. Voor veel mensen is de taal te ingewikkeld om de brieven goed te begrijpen.
De effecten van onduidelijke communicatie leiden in eerste instantie tot frustratie en verlies van vertrouwen bij de burger. Maar ook beleidsmedewerkers, juristen en communicatieadviseurs ervaren de gevolgen. Slecht begrepen communicatie leidt tot extra vragen, vertraging, weerstand of juridische procedures. En in het ergste geval tot onbedoelde ongelijkheid of uitsluiting.
De spanning tussen precisie en begrijpelijkheid
Overheidscommunicatie is een lastig vak, zeker als het om teksten gaat met een juridische gevolgen. Aan de ene kant moeten de teksten juridisch kloppen. Aan de andere kant is er de maatschappelijke opdracht: burgers moeten precies kunnen begrijpen wat de overheid van hen verwacht en welke rechten ze hebben.
Dat leidt tot dilemma’s en onzekerheid: Wat als we het vereenvoudigen en het wordt juridisch kwetsbaar? Wat als helderheid ten koste gaat van volledigheid?
Beleidsmatig werken aan tekstkwaliteit
De Universiteit Utrecht biedt daarom de cursus Juridische communicatie van overheid naar burgers: een praktijkgerichte, academisch onderbouwde training voor iedereen die werkt aan begrijpelijke overheidscommunicatie met een juridische component. De cursus is niet primair een schrijfcursus. De nadruk ligt op het beleidsmatig aanpakken van tekstkwaliteit. De vraag die centraal staat: hoe zorg je dat iedereen in jouw organisatie duidelijker gaat schrijven?
Tekstdoelen als basis voor betere juridische communicatie
In zo’n aanpak worden eisen aan teksten afgeleid uit tekstdoelen: wat moet iemand weten of kunnen doen na het lezen van de tekst? De tekstdoelen bepalen bijvoorbeeld of bepaalde informatie helemaal in de tekst hoort, of dat een verwijzing naar een andere informatiebron voldoende is. Ze bepalen hoe je de tekst begint, en welke hoofdpunten een kopje waard zijn. En waar argumenten nodig zijn, omdat de lezer moet worden overtuigd.
Aandacht voor de organisatie en samenwerking
Bij deze beleidsmatige aanpak hoort aandacht voor de organisatiekant van tekstkwaliteit. Hoe bewaak je de tekstkwaliteit met behulp van checklist of tools? Wanneer moet je teksten testen en hoe doe je dat? En hoe werken juristen en communicatieprofessionals het best samen? De deelnemers besluiten de cursus met een tekstverbeteringsproject in de eigen organisatie.
Zelf aan de slag met begrijpelijke overheidscommunicatie?
Wil jij binnen jouw organisatie bijdragen aan begrijpelijke, mensgerichte overheidscommunicatie? Bekijk de cursus Juridische communicatie van overheid naar burgers: