Ruimtelijke ordening in een veranderend klimaat

Zowel het waterbeheer als de ruimtelijke ordening staan onder druk. Het klimaat verandert, wat onder andere leidt tot meer en heftiger weersextremen en een stijgende zeespiegel. Zoals docent van deze cursus Marjolijn Haasnoot stelt: “Het is niet de vraag hoeveel de zeespiegel gaat stijgen maar hoe snel dat gaat, en hoeveel tijd we hebben om ons erop voor te bereiden.” Dat betekent nogal wat voor de inrichting van ons land; waar gaan we woningen bouwen en wat te doen met grootschalige infrastructuur?

Strategische keuzes

De keuzes die we nu maken zijn in belangrijke mate onomkeerbaar. Daarom zouden we rekening moeten houden met de ontwikkeling van ons biofysisch systeem tot 2100 en daar voorbij. En de biofysische puzzel gaat verder dan zeespiegelstijging: het gaat bijvoorbeeld ook om de omgang met extreem weer, afnemende biodiversiteit en bodemdaling. Een complicerende factor daarbij is dat de ruimtelijke ordening al zeker twee decennia zoekende is. In 2022 werd weliswaar het ministerie voor VRO (her-)opgericht, maar dat heeft nog niet geresulteerd in een effectieve sturingsstrategie en een visie op de strategische keuzes die Nederland heeft te maken.

Kennis verbreden en verdiepen

In deze cursus voor professionals bespreken we de meest recente inzichten over de gevolgen van klimaatverandering en over ruimtelijke ordening, en laten die met elkaar in dialoog gaan. De deelnemers zullen hun kennisbasis op het snijvlak van beide thema’s verbreden en verdiepen, maar worden ook uitgedaagd om hun eigen werkpraktijk onder de loep te nemen.

Bestemd voor: professionals op het gebied van water en ruimte. Zoals ambtenaren bij waterschappen, gemeenten, provincies en rijk, projectontwikkelaars, consultants bij adviesbureaus, ruimtelijk ontwerpers, stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten.

Toelatingseisen: De cursus vereist geen specifieke vooropleiding, maar er wordt uitgegaan van een HBO/WO werk- en denkniveau en affiniteit met en expertise in het ruimtelijk- en/of waterdomein.

Dag 1: Kennismaking, langetermijndenken en het watersysteem

In deze bijeenkomst leren de deelnemers elkaar kennen: inhoudelijk en als professionals. Daarnaast gaan we in op het ‘waarom’ van de cursus, door het begrip langetermijndenken samen te verdiepen. Dit krijgt substantie door met Marjolijn Haasnoot op een cruciale dimensie van dat langetermijndenken in te gaan: het globale en het Nederlandse eco- en watersysteem. Wat is de state of the art in de wetenschap (IPCC) over CO2-uitstoot, zeespiegelstijging en andere inzichten over klimaatverandering? En wat zijn de eigenschappen en dynamieken van de Nederlandse delta? En hoe houden we de oplossingsruimte voor de toekomst zo open mogelijk?

Dag 2: Het systeem ruimtelijke ordening

In deze bijeenkomst doorgronden we het systeem van de ruimtelijke ordening. We doen dit door het begrip ‘instituties’ – de regels van het spel. Op welke geschiedenis bouwen we voort en waar staan we nu? En wat betekent dat voor de sociale en biofysische uitdagingen waar we voor staan? Na een meer fundamentele introductie gebaseerd op het recht en de filosofie, vertalen we dit naar de concrete praktijk van de ruimtelijke ordening. Hoe zijn de regels van het spel gestold in bestemmingsplannen, grondexploitaties, procedures en wetgeving?

Dag 3: Oplossingen

Welke ruimtelijke toekomst is wenselijk, en hoe komen we daar? Deltares heeft vier adaptatiestrategieën ontwikkeld voor de omgang met een veranderend klimaat. We doorgronden deze en bespreken de implicaties met elkaar. Maar dat is niet genoeg; de ruimtelijke ordening heeft misschien wel behoefte aan een nieuw ‘onderwaterscherm’, nieuwe regels van het spel. Hoe gaan we om met grond, met belastingen en gebiedsontwikkeling? In deze sessie verkennen we de contouren van een nieuw systeem en verbinden dat aan een veranderend klimaat. Kunnen we komen tot een bredere oplossingruimte?

Dag 4: Stedelijke klimaatadaptatie

In deze sessie gaan we aan de slag met oplossingen voor klimaatadaptatie in de stad. We delen en wegen een aantal best practices van over de hele wereld en gaan in op de randvoorwaarden om hier te komen. Deelnemers die in een stedelijke context werken worden van harte uitgenodigd hun eigen best practices in te brengen.

Dag 5: Zelfwerkdag

Op deze dag is er een bijeenkomst, maar werken de deelnemers samen aan hun opdracht, thuis of op een zelf gekozen locatie. De docenten zijn digitaal beschikbaar voor feedback.

Dag 6: Naar de eigen werkpraktijk en de toekomst

In deze laatste bijeenkomst brengen we de verschillende lijnen bij elkaar. De deelnemers presenteren de opdracht waar ze aan gewerkt hebben. We trekken samen conclusies op basis van de verschillende expertises die in de cursus voorbij zijn gekomen. Vervolgens verbinden we deze implicaties met de werkpraktijk van de deelnemers; hoe kun je de inzichten van de cursus toepassen?

• Prijs: nog niet bekend.
• Betaalmogelijkheden: directe betaling of factuur
• Aan deze cursus kunnen maximaal 24 cursisten deelnemen. Plaatsing gaat op volgorde van aanmelding.
• Annuleringsbeleid: volgens algemene voorwaarden UU
• Na afloop van de cursus ontvang je een bewijs van deelname