Digitale geletterdheid

Hoe pas je digitale geletterdheid toe in je dagelijkse onderwijs?

Onder digitale geletterdheid verstaan we alle vaardigheden die nodig zijn om je in de digitale samenleving staande te houden en jezelf te blijven ontwikkelen. Met de presentatie van de nieuwe conceptkerndoelen digitale geletterdheid begin 2024 (SLO) is het duidelijk dat er een opdracht ligt bij scholen en docenten om dit leergebied aan te bieden aan hun leerlingen. Maar wat is het eigenlijk en hoe kunnen we dat doen?

In deze cursus maken vo-docenten kennis met het leergebied digitale geletterdheid, en staat de vraag centraal hoe docenten van verschillende vakken digitale geletterdheid in hun dagelijkse onderwijspraktijk kunnen integreren. Het leergebied is uitgebreid en divers, waardoor er bij elk vak kansen zijn om leerlingen digitaal geletterd te maken door ons te richten op wel kennis en vaardigheden van digitale geletterdheid, als een kritische blik op technologie en media. Zowel de kennis en vaardigheden van digitale geletterdheid van de docent als die van hun leerlingen staan centraal in deze cursus.

Aan de hand van actuele thema’s, zoals:

• Sociale veiligheid en gedrag op het internet
• Het vinden en beoordelen van online bronnen
• De groeiende invloed van media
• De kansen en gevaren van Chatbots en andere generatieve AI in het onderwijs

ontwikkelen professionals een visie op digitale geletterdheid en leren ze het toe te passen in hun eigen onderwijspraktijk.

Doelgroep

Deze cursus is onderdeel van de Universitaire eerstegraads lerarenopleiding en staat open voor:

• 2e of 1e graads docenten die minimaal een HBO-lerarenopleiding hebben afgerond en tijdens de cursus ook lesgeven op een school.
• Eerstegraads leraren-in-opleiding aan een hoger onderwijsinstelling.

Docenten van alle vakken/leergebieden zijn welkom en ervaring met digitale geletterdheid is niet vereist.

Een online kennismakingsgesprek van 15 minuten met de docent voorafgaand aan de cursus is onderdeel van de aanmelding, waarin ook individuele professionaliseringsbehoeftes worden besproken.

Leerdoelen

• De professional ontwikkelt een visie op het integreren van digitale geletterdheid doelen in het (eigen) onderwijs en kan deze onderbouwen met relevante inzichten uit onderzoek en praktijk.
• De professional kent de nieuwe (concept)kerndoelen van digitale geletterdheid en de domeinen (A) Praktische kennis & vaardigheden; (B) Ontwerpen en maken; (C) Wisselwerking tussen digitale technologie, media, mens, en samenleving.
• De professional kan lesdoelen binnen een of meerdere kerndoelen van digitale geletterdheid formuleren en kan deze integreren in de eigen vaklessen.

Studieduur

9 fysieke bijeenkomsten.

Studieomvang

Het volgen van de gehele cursus en het maken van de twee toetsopdrachten staat gelijk aan 5EC. In overleg met de docent kan, tijdens het online kennismakingsgesprek voorafgaand aan de cursus, op basis van beschikbaarheid en de individuele professionaliseringsbehoefte een deel van de cursus worden gevolgd (nadruk op visieontwikkeling 3EC, nadruk op toepassing in eigen onderwijs 2EC).

In overleg met de docent tijdens het online kennismakingsgesprek voorafgaand aan de cursus kan op basis van beschikbaarheid en de individuele professionaliseringsbehoefte een deel van de cursus worden gevolgd (Nadruk op visieontwikkeling 3EC, nadruk op toepassing in eigen onderwijs 2EC).

Data

Ca. negen fysieke bijeenkomsten op de dinsdagen van 15.15 – 17.00 uur of 17.15 – 19.00 uur (onder voorbehoud) in de periode 02-02-2026 t/m 12-04-2026 (m.u.v. de voorjaarsvakantie, 14-02-2026).

Locatie

Deze cursus vindt plaats op het Utrecht Science Park.

De cursus wordt gegeven door dr. David van Alten. Hij werkt als lerarenopleider en onderwijsonderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Hij heeft ook ruime ervaring als docent geschiedenis in het voortgezet onderwijs en Informatiemanager bij een scholengroep in de regio Utrecht. In de cursus worden inzichten uit onderzoek en theorie gekoppeld aan de onderwijspraktijk van de docent en de deelnemers.

Aanmelden
Je kunt je nog niet aanmelden voor deze cursus. Heb je belangstelling voor deelname aan deze cursus? Stuur dan een e-mail naar: onderwijsvoorleraren.gst@uu.nl

Vragen?

Heb je vragen over de aanmelding, neem dan contact op met de Graduate School of Teaching via: onderwijsvoorleraren.gst@uu.nl

Ben van der Steenstraeten, cursist Digitale geletterdheid.

Ik heb me aangemeld voor deze cursus vanuit mijn rol op school: ik beheer de ELO, ondersteun collega’s en leerlingen en zie dagelijks dat kinderen basisvaardigheden missen op het gebied van ICT. Ik wilde mijn kennis verdiepen en ben gaan zoeken. Er is eigenlijk niet veel aanbod op dit vlak, dus deze cursus kwam als geroepen. De inhoud sloot goed aan bij wat ik verwachtte: de vier domeinen van de SLO kwamen aan bod, inclusief de recent herziene doelen.

Leren van en met elkaar
Wat ik erg leuk vond, was dat ik mijn eigen praktijkervaring kon inbrengen. Veel medecursisten zijn studenten die net beginnen in het onderwijs. Dan is het fijn als je met elkaar kan delen: dit werkt in de klas en dit echt niet. Dat maakte de gesprekken dieper. Je blijft niet hangen in theorie, maar gaat echt casussen bespreken.

Direct toepasbaar in de klas
De werkvormen die we in de bijeenkomsten deden kon je vaak ook weer direct meenemen naar je eigen lespraktijk. Dat vond ik zó fijn. Nu dacht ik, dit kan ik morgen al in mijn klas gebruiken. Dat zorgde ervoor dat het onderwerp bleef ‘borrelen’ door de week heen.

Deskundige begeleiding en actuele thema’s
De docent was prettig: hij wist veel, gaf iedereen de ruimte om iets in te brengen en hield goed de tijd in de gaten. Wat ik ook super vond, was dat op een gegeven moment de koppeling werd gemaakt tussen digitale geletterdheid en burgerschap. Heel urgent en het sluit aan bij discussies in het nieuws over bijvoorbeeld big tech.