Didactiek voor hbo-docenten (BDB)

Ben jij hbo-docent en wil je je Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB) halen? In deze leergang werk je vanuit je individuele startsituatie aan het verwerven, verbreden en aanscherpen van didactische kennis en vaardigheden. Als je de leergang succesvol afrondt, ontvang je het BDB-certificaat.

De afkorting BDB staat voor Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid. Het is bedoeld voor (beginnende) hbo-docenten die nog geen onderwijsbevoegdheid hebben, maar is ook een mooie aanvulling voor hbo-docenten die zich verder willen bekwamen op het gebied van onderwijs uitvoeren, onderwijs ontwerpen, studenten begeleiden en professioneel docentschap.

De leergang sluit aan op de eigen onderwijspraktijk en ervaringen. Vanuit deze individuele startsituatie werk je aan het verwerven, verbreden en aanscherpen van de bekwaamheden (kennis, vaardigheden en houding) die van een docent in het Hoger Beroepsonderwijs wordt gevraagd. Deze didactische dimensies komen naar voren in drie leerlijnen: onderwijs uitvoeren, leren door observeren en reflecteren en het ontwerpen van onderwijs.

Thema’s

De thema’s die aan bod komen zijn: het belang van een goede start, docent-student interactie, omgaan met lastige situaties in het onderwijs, feedback geven, leerdoelen formuleren, constructive alignment, activerende werkvormen inzetten, motiveren en activeren van studenten en de basisprincipes van toetsing. Lees meer over deze thema’s op het tabblad ‘programma’.

Activiteiten

We werken tijdens de leergang met activiteiten zoals: lessimulaties, onderling lesbezoek, video-intervisie, opdrachten over leerdoelen, leeractiviteiten en toetsing, het maken of reviseren van een eigen onderwijsontwerp en reflecteren op het onderwijs en de eigen ontwikkeling.

Activerende didactiek

In de leergang gebruiken we activerende didactiek. Je wordt tijdens en tussen de bijeenkomsten nadrukkelijk uitgenodigd om mee te doen aan het gesprek, de oefeningen en te werken aan opdrachten in de eigen praktijk. Het uitgangspunt is dat leren vooral plaatsvindt door eigen activiteiten en reflectie op eigen ervaringen, gespiegeld aan die van anderen en theorie. Activerende didactiek is niet alleen onze methode maar we onderzoeken gezamenlijk ook het concept ‘activerende didactiek’.

Let op: De BKE is geen onderdeel van deze leergang.

(Beginnende) hbo-docenten, die tijdens de BDB-leergang onderwijs geven zodat opgedane inzichten gelijk kunnen worden toegepast in de praktijk.

Na afronding van de Leergang Didactiek kun je:

1. Eigen onderwijs(gedrag) systematisch analyseren op effectiviteit voor het leren van je studenten. Op basis daarvan kun je in vervolgsituaties planmatig komen tot een (meer) optimale mix van afstemming en sturing op de inhoud, procedure en relatie in eigen onderwijs.
2. Eigen onderwijs op een methodische en onderbouwde manier ontwerpen of reviseren, waarbij de effectiviteit van het leerproces van de student centraal staat. Je kunt activerende didactiek toepassen op de formulering van doelen, de vormgeving van leeractiviteiten en de manieren van toetsing.
3. Systematisch reflecteren op je visie op onderwijs en op je professionele ontwikkeling als docent, en (bij)sturen waar nodig.

We sluiten de leergang af met een portfolio, waarover we een individueel eindgesprek voeren. Als je de doelen voldoende beheerst, ontvang je het BDB-certificaat.

De totale studiebelasting is ongeveer 280 uur (inclusief zelfstudie).

De leergang heeft 11 bijeenkomsten en 1 dag waarop de eindgesprekken plaatsvinden. Er wordt een combinatie van online en fysieke bijeenkomsten aangeboden. De fysieke bijeenkomsten vinden plaats op het Utrecht Science Park (USP).

• Deelname van meerdere docenten van dezelfde onderwijsinstelling is mogelijk.
• Incompanytraject is mogelijk

Bekijk hieronder per bijeenkomst welk thema centraal staat.

Bijeenkomst 1: Verbinding maken

Een goede start is het halve werk. Dat weten we ook uit onderzoek als het gaat om de eerste onderwijsbijeenkomst. Wat moet je als docent minimaal voor elkaar zien te krijgen in die bijeenkomst? Hoe wil je jezelf laten zien? Wat moet je in ieder geval voor elkaar krijgen? Deze en andere vragen voorzien we van mogelijke oplossingsrichtingen. Daarnaast stel je je eigen interpersoonlijk docentgedrag vast, en vraagt studenten dezelfde vragenlijst over jouw docentgedrag in te vullen. Welke resultaten komen overeen, en wat zegt dit over jouw rol als docent?

Bijeenkomst 2: Feedback voor leren

Feedback wordt vaak gedefinieerd als het geven van informatie over het leren, het begrip, de prestatie of het gedrag van een lerende. Onderzoek wijst dan ook uit dat feedback een van de meest invloedrijke interventies is als het gaat om leren. Wat zijn kenmerken van effectieve feedback? En hoe kun je deze (gedifferentieerd) inzetten om studenten te begeleiden en hun leerproces te bevorderen?

Bijeenkomst 3: Omgaan met studenten

We staan stil bij theorieën en concepten over onderwijsstrategieën, en gaan in op wie je studenten zijn, en hoe zij leren. En, hoe zie je je eigen rol om aan deze gedachte handen en voeten te geven? Laat je initiatief en verantwoordelijkheid bij de student, of houd je liever zelf de regie?

Hiernaast bespreken hoe je omgaat met ‘lastige studenten’. Of het nu gaat om te laat komen of rumoer in de klas. Wanneer grijp je in? Hoe doe je dat? Waar doe je dat?

Bijeenkomst 4: Constructive alignment

Leerdoelen geven aan wat een student moet bereiken in het onderwijs, en geven richting voor zowel de student als de docent. bijvoorbeeld om weloverwogen besluiten te nemen op het gebied van leeractiviteiten en toetsing. De te bereiken leerdoelen, de aangeboden leeractiviteiten en de gekozen toetsvormen hangen nauw met elkaar samen. We gaan aan de slag met vragen als: Welke competenties moeten studenten hebben ontwikkeld na afloop van een cursus? Welke onderwijs- en leeractiviteiten zijn nodig om deze competenties aan te leren? Hoe kun je toetsen of studenten de beoogde competenties beheersen?

Bijeenkomst 5: Onderwijs ontwerpen

We bekijken studiewijzers uit de eigen onderwijspraktijk en beoordelen ze op de mate waarin leerdoelen, leeractiviteiten en toetsen op elkaar aansluiten (Biggs). Daarnaast wordt gekeken naar het activerende gehalte van de leeractiviteiten en de vraag of deze bijdragen aan het bereiken van de gewenste leerdoelen. Gezamenlijk komen we tot criteria voor het formuleren van doelen, passende (activerende) studietaken, leeruitkomsten en een systematiek om deze onderdelen te ontwerpen.

Bijeenkomst 6: Motivatie en zelfregulatie

Het thema motivatie benaderen we vanuit bekende didactische theorieën, waaronder de Zelf Determinatie Theorie van Ryan en Deci (2001). Je gaat nu hoe en op welke manier je in je eigen onderwijs tegemoet kunt komen aan de onderliggende motivatieprincipes van deze theorieën.

Bijeenkomst 7: Activerende Werkvormen

Werkgroepen en practica zijn functioneel voor het oefenen met (complexere) taken en het leren uitvoeren van praktische handelingen. Maar welke activerende werkvormen passen dan het beste bij het kleinschalige onderwijs? En hoe zit het met het toepassen van activerende didactiek in grootschalig onderwijs? Praktische oefening met verschillende ‘formats’ staat centraal in deze bijeenkomst.

Hiernaast zullen we aan de hand van de theorie achter ‘activerende didactiek’ en de belangrijkste factoren die de effectiviteit van dergelijke werkvormen bepalen, ingaan op de rol van de docent en de mogelijkheden om deze werkvormen zo goed mogelijk te benutten.

Bijeenkomst 8: Toetsprincipes

Een belangrijke reden om toetsen te ontwerpen is om te meten of studenten hebben geleerd wat ze moesten leren. In deze bijeenkomst doorlopen we de toetscyclus en behandelen we richtlijnen voor een goed toetsontwerp. We gaan in op vragen als: waarom beoordeel je, hoe beoordeel je (formatief versus summatief), hoe maak je een onderwijskundig onderbouwde keuze in het beoordelen van studenten passend bij leerdoelen en leeractiviteiten, hoe evalueer en borg je de kwaliteit van de beoordeling?

Bijeenkomst 9: Toetsen en beoordelen

Toetsing bepaalt in belangrijke mate wat, wanneer en hoe studenten studeren. Aan de hand van eigen toetsmaterialen word je bekendgemaakt met een optimale werkwijze voor het construeren van toetsen en het bepalen van resultaten. De geboden systematiek gaat o.a. in op het opstellen van een toetsblauwdruk, het kiezen van de beoordelingsvorm en oefening met vraagconstructie.

Ook gaan we in op de zorg voor kwaliteit van de toetsing “aan de achterkant” zoals validering en objectivering van de beoordeling en werkwijzen om de betrouwbaarheid van de resultaten te bepalen (toetsanalyse).

Bijeenkomst 10: Onderwijsvisie

De inrichting van een onderwijsprogramma wordt grotendeels bepaald door de eindtermen van die opleiding en de onderwijsfilosofie. De docent zal eigen handelen moeten afstemmen op de visie en uitgangspunten van de onderwijsinstelling. Maar ja, wat behelst de visie die ook door de docent uitgedragen wordt? En wat betekenen de uitgangspunten concreet voor de taakuitvoering in de praktijk? Kortom: wat is een goede docent?

Bijeenkomst 11: Peer feedback

Tijdens video-intervisie bespreek je met medecursisten opgenomen beeldmateriaal van je eigen onderwijspraktijk. Daarnaast bespreek je de conceptversie van het portfolio. Je geeft elkaar feedback op het projectverslag van de ontwerpopdracht en de reflectie over je ontwikkeling als docent.

Individuele eindgesprekken

Hoe ben je gegroeid in je rol van docent? Hoe heb je de inzichten vanuit de theorie kunnen toepassen in de praktijk? Dit zijn belangrijke vragen die je bespreekt tijdens het eindgesprek met de begeleider van de leergang.

Binnenkort is aanmelden mogelijk. Meld je nu al vrijblijvend aan voor de wachtlijst.

Heb je een (onderwijskundige) vraag, of ben je benieuwd naar de mogelijkheden van een incompanytraining of adviestraject op maat? We denken graag met je mee.

Neem contact met ons op via: onderwijsadviesentraining@uu.nl of 030 253 2261.

Onderwijsadvies & Training traint onderwijsprofessionals gedurende hun hele loopbaan. Wij bieden maatwerkoplossingen bij onderwijsvraagstukken, en geven scholen en opleidingen onderwijskundig advies. We verbinden kennis uit de wetenschap met de onderwijspraktijk om tot nieuwe perspectieven te komen. Onderwijsadvies & Training is onderdeel van de Universiteit Utrecht.

Betalings- en annuleringsvoorwaarden

Op alle diensten van Onderwijsadvies & Training zijn betalings- en annuleringsvoorwaarden van toepassing.