Bestuur en beleid voor professionals

Beleidsmakers en bestuurders zijn onderdeel van een maatschappelijke en politieke omgeving die voortdurend in ontwikkeling is: denk aan internationalisering en digitalisering. Zij proberen deze ontwikkelingen te sturen, maar worden hierdoor ook zelf beïnvloed.

In de verschuiving van ‘government’ naar ‘governance’ komt de positie van de overheid ter discussie te staan, wat de vraag oproept of bij sommige taken niet eerder maatschappelijke organisaties, private ondernemingen of burgers aan zet zijn.

Beleid wordt ontwikkeld, geïnterpreteerd en uitgevoerd door organisaties. Deze organisaties verschillen sterk van elkaar, in bijvoorbeeld omvang en structuur.

Je leert wat publieke organisaties zijn en met welke verschillende perspectieven je naar deze organisaties kunt kijken. Daarbij zoomen we in op concepten als leiderschap, motivatie, macht en tegenmacht, structuur en cultuur.

Moet het landsbestuur worden toevertrouwd aan de populairste politicus of aan de professionele expert? Aan moreel hoogstaande burgers of toch maar liever aan sluwe Realpolitiker? Vragen waarop klassieke denkers belangrijke antwoorden hebben gegeven, die ook nu nog actueel zijn.

Centraal staan klassieke denkers als Plato, Machiavelli en Weber. Hoe denken zij over onderwerpen als rationaliteit, macht en verantwoording?

Nieuw beleid is vaak een reactie op het tekortschieten van bestaand beleid. Daarbij is het de vraag hoe beleid werkt. Is beleid het zo rationeel mogelijk oplossen van een probleem, in elkaar opvolgende fasen? Of is beleid een permanente strijd tussen verschillende belangen, waarbij het beleidsproces grillig en onvoorspelbaar verloopt?

Beide visies op beleid komen aan bod. Daarbij volgen we de weg van beleid op papier naar beleid in de praktijk: van agendavorming en probleemdefinitie tot en met uitvoering, terugkoppeling en evaluatie.

Het eerste studiejaar wordt afgesloten met een mondeling tentamen. Daarvoor worden de thema’s en theoretische concepten die in de eerste vier cursussen aan bod kwamen met elkaar verbonden. Op basis van vier zelf geformuleerde stellingen, ga je de discussie aan.

Professionals binnen bestuur en beleid hebben op verschillende manieren te maken met onderzoek. Bijvoorbeeld bij het beoordelen van de kwaliteit van onderzoek of bij het interpreteren van de resultaten. Vragen die in de organisatie spelen of maatschappelijke kwesties leer je omzetten naar onderzoeksvragen.

In het openbaar bestuur hebben termen als prestaties, targets, planning & control en procesmanagement hun intrede gedaan. Maar dit new public management heeft te weinig oog voor de eigenheid van de publieke sector, waarin andere doelen en waarden ook van belang zijn.

Je leert hoe je aan publieke waarden invulling kunt geven in een politiek-bestuurlijke omgeving waarbij je rekening houdt met waardevolle inzichten uit de managementwetenschap.

Waarom zijn sommige publieke organisaties succesvol in het vervullen van hun taken, terwijl andere organisaties met precies dezelfde taak of functie dat niet zijn?

We onderzoeken wat ‘succesvol besturen’ of ‘succesvol organiseren’ is. Welke rol spelen bijvoorbeeld leiderschap, framing en timing bij het bepalen of een organisatie succesvol is?

Bestuur en beleid spelen zich steeds meer in een internationale context af. Tegelijkertijd staat Europa onder druk. De Europese Unie werkt anders dan nationale of lokale overheden en bestuurlijke processen in de Europese arena ontwikkelen zich vaak anders dan die in de nationale arena.

We beschouwen de ontwikkeling waarbij internationale organisaties nationale en regionale overheden beïnvloeden, die op hun beurt proberen invloed op het Europese en internationale toneel uit te oefenen.

Beleidsproblemen kunnen worden bekeken als waarde neutrale vraagstukken die zo effectief mogelijk moeten worden opgelost. Maar bij sommige problemen, als criminaliteit, gaat het om normatieve vraagstukken.

We analyseren actuele maatschappelijke debatten vanuit verschillende perspectieven. We dagen je uit om jouw eigen opvattingen over normatieve afwegingen achter en binnen beleid expliciet te maken en ter discussie te stellen.

Wie beleid maakt, moet oog hebben voor het politieke spel. Het klassieke model van verantwoording via de ‘parlementaire route’ voldoet niet meer. Verantwoording is controle, maar moet ook een leerproces in gang zetten.

We brengen de verhouding tussen politiek en bestuur in kaart aan de hand van een paar oude en nieuwe kwesties. Dit gebeurt op basis van recent onderzoek naar verantwoording, klassieke ideeën van Wilson en Weber en socratische dilemma’s over integriteit en professionaliteit.

In het afstudeeronderzoek kies je een thema waarop je dieper in wilt gaan en dat je vanuit jouw werksituatie kunt onderzoeken. In het afstudeeronderzoek worden empirisch onderzoek, literatuurstudie, theoretische reflectie en kritische analyse gecombineerd. Het thema dat je kiest is zowel theoretisch als maatschappelijk relevant.