‘Winst maken is geen schande, maar noodzaak'

Tien jaar geleden startte Ellen-Rose Kambel de Rutu Foundation, een stichting die zich inzet om het meertalige en interculturele onderwijs de norm te maken. De stichting groeide en vele projecten volgden. Maar hoe maak je de volgende stap? Hoe kan deze sociale onderneming zich verder professionaliseren en verduurzamen? Ellen-Rose deelt haar ervaringen.

Taal maakt een belangrijk onderdeel uit van je identiteit. Wie wordt gedwongen zijn eigen taal te vergeten of wordt beschimpt en zelfs als minderwaardig wordt beschouwd omdat hij een andere taal spreekt, verliest een deel van zijn identiteit en daarmee een deel van zichzelf. Ellen-Rose Kambel vecht hier al jaren tegen. Eerst vijftien jaar als onder meer trainer mensenrechten voor inheemse leiders in Suriname, later verschoof haar aandacht ook naar het onderwijs.

In 2011 startte Ellen-Rose met de Rutu Foundation en werd het werkveld verschoven naar onder meer Nederland. ‘Onze missie is het meertalige en interculturele onderwijs de norm te maken. Eén van de dingen die we vanaf de start deden was het uitgeven van een tweetalige rekenmethode met lesmateriaal in de inheemse taal en de taal die de school voorschrijft. Dat sloeg geweldig goed aan. Inmiddels vindt dit concept zijn weg binnen Europa.’

Met goed lesmateriaal alleen ben je er niet. ‘De mindshift van de leerkrachten die er mee werken is moeilijker. Ons werk gaat dan ook veel verder dan het uitgeven van lesmateriaal. De Rutu Foundation verzorgt trainingen, we betrekken onderzoek en politiek bij ons werk, hebben het keurmerk Language Friendly School opgericht en bouwen aan een breed netwerk om intercultureel onderwijs een duurzaam en integraal onderdeel te laten zijn van het onderwijs.’

‘We werkten altijd op een need-based basis. Kwam een verzoek binnen dan gingen wij op zoek naar sponsors om het benodigde geld op te halen om het project te starten. Wanneer het project was afgerond, was het geld ook op.’ Vorig jaar besefte ik me ineens dat ik geen zin meer had in het ‘bedelen’ om geld. Om te springen van project naar project zonder duurzame basis. Een bestuurslid attendeerde mij op de Leergang Sociaal Ondernemen. Deze leergang leek mij een goede rode draad in het verder professionaliseren van de stichting. En wat een eye-opener was het! Op de eerste onderwijsdag ontdekte ik dat er een naam bestaat voor wat wij met de Rutu Foundation doen: sociaal ondernemerschap.’

‘Ik leerde al snel dat winst maken geen schande is, maar een noodzaak als jij je bedrijf wilt verduurzamen. Ik hoef toch geen grote auto? dacht ik altijd. Maar winst maak je zodat je niet meer afhankelijk hoeft te zijn van sponsors en goedwillende donateurs. En onafhankelijk was precies wat ik wilde zijn. Winst moet je maken zodat je door kan gaan met je bedrijf, om te investeren in de toekomst. Waarom had niemand mij dat ooit eerder verteld?’

‘De leergang gaf mij veel zelfvertrouwen. Ik was er bijvoorbeeld ingestapt met het idee: ‘Ik weet niet veel van marketing, dat zo veel scholen en instellingen ons weten te vinden is toeval.’ Maar al bij het eerste boek dat ik las over marketingstrategieën dacht ik: dat doe we allemaal al! Alleen had het nooit een naam of een theoretische basis. ‘Ik doe maar wat,’ dacht ik altijd. Maar ik doe niet ‘zomaar’ wat. Dat geeft mij het vertrouwen dat ik het waard ben, dat ons bedrijf het waard is. Want als ik dat niet geloof, waarom zou een ander dat dan wel geloven? Tegenwoordig kan ik bij het verzoek voor een lezing gewoon vragen: ‘Wat is jullie budget?’

‘De sessie met PricewaterhouseCoopers (PwC) binnen de leergang heeft mij vooral inzicht gegeven. Door te praten over je bedrijf kom je tot zelfinzicht. Dat geldt ook voor de intervisie sessies, de begeleiding door mijn coach en het contact met mede-ondernemers. Of dat nu gaat over praten over de begrotingsplannen, een te open en dus eenvoudig te kopiëren concept van de stichting of het ontwikkelen van vertrouwen in je eigen kunnen. Ik ben gewend om veel alleen te doen, maar nu zie ik in dat dit simpelweg niet kan als ik met de Rutu Foundation echt impact wil maken.’

‘Wat ik nu al geïmplementeerd heb ik de organisatie? Het verschil tussen interne en externe financiering. Het eerste is dat wat je verdiend hebt, het tweede wat je aan bijvoorbeeld donaties hebt ontvangen. Ik voegde altijd alles samen, maar nu houden we het gescheiden en zetten we in op honderd procent interne financiering. Dat is een langetermijn-plan, maar wat we nu al bereikt hebben is een sluitende begroting met normale salarissen voor alle medewerkers, inclusief mijzelf.’