Leiderschap in het publieke domein

Inhoudelijk programma

• Module 1. Dynamieken in het politieke en bestuurlijke krachtenveld

  De wereld waarbinnen overheden en organisaties op het terrein van publieke dienstverlening functioneren is niet statisch. Verschillende bestuurlijke en maatschappelijke ontwikkelingen zijn zowel van invloed op wat zij (kunnen) doen en op hoe zij dat (kunnen) doen. Ons denken over hoe we zaken van publiek belang kunnen en moeten organiseren en realiseren verandert. Dat roept vragen op; waar komen die veranderingen vandaan? Welke nieuwe structuren leveren ze op? Welke (nieuwe) mechanismen ontstaan in de coördinatie van activiteiten van verschillende partijen?

  In deze module leer je het politieke en bestuurlijke krachtenveld waarbinnen organisaties met een publieke functie opereren kennen en hanteren.

• Module 2. Leiderschap in perspectief

  Leiderschap kan het verschil maken voor publieke dienstverlening in zowel de positieve als ook de negatieve zin. Maar wat bedoelen we eigenlijk met de term leider of leiderschap? Welke leiderschapsstrategieën zijn er, welke doen ertoe, en hoe verhoudt leiderschap zich tot de omgeving?

  In deze module leer je de belangrijkste leiderschapstheorieën vanuit een bestuurskundig en organisatiewetenschappelijk perspectief kennen en toe te passen. Hierbij gaat het ook om de vraag welke vormen van leiderschap een goede “fit” zijn met de specifieke organisatiecontext en personeelsbestand van organisaties met een publieke functie.

• Module 3. Leidinggeven aan publieke professionals

  Organisaties met een publieke functie zijn veelal professionele organisaties, d.w.z. organisaties waar het primaire proces wordt verricht door professionals, of daarbij betrokken zijn. Denk aan organisaties in het onderwijs, in de zorg, in het openbaar bestuur en het veiligheidsdomein. Dit stelt specifieke eisen aan deze organisatie en de professionals die er werken.

  Het bestaansrecht van deze organisaties is daarbij afhankelijk van de mate waarin deze organisaties antwoorden en oplossingen weten te vinden voor de uitdagingen in het werkveld waarin ze opereren. Of, in navolging van Moore (1995), in hoeverre organisaties met een publieke functie publieke waarden weten te creëren.

  In deze module leer je de specifieke organisatiecontext van organisaties met een publieke functie te herkennen en te hanteren. Het gaat daarbij ook over het spanningsveld tussen verantwoording en ‘red tape’ enerzijds en het creëren van welzijn en publieke waarde anderzijds, evenals de waardenconflicten die dit oplevert.

• Module 4. Leidinggeven door gedragsverandering

  Gedragsverandering is vaak noodzakelijk om maatschappelijke problemen aan te pakken. Als we willen dat burgers minder vaak in de schulden komen, moeten deze mensen hun koopgedrag aanpassen. Als we gezonder willen zijn, moeten we meer bewegen, minder suiker en vet eten, en al helemaal geen frisdrank meer drinken. Als we willen dat mensen gaan stemmen bij verkiezingen – zelfs als het hard regent en zelfs als het verkiezingen zijn voor de Provinciale Staten – moeten we manieren bedenken om burgers toch naar de stembus te lokken.

  De overheid mag echter geen manipulator zijn die zonder nadenken de nieuwste gedragstrucs toepast. Voor gedragsverandering is draagvlak noodzakelijk. Hier komt de expertise van bestuurskundigen van pas. Bestuurskundige kennis over politieke processen, contextafhankelijkheid, conflicten tussen publieke managers en professionals en weerstand tegen overheidshervormingen helpt.

  In deze module leer je hoe u kunt komen tot gedragen gedragsverandering binnen en buiten de eigen organisatie. En dat vraagt niet in de laatste plaats ook om verandering van het eigen gedrag als leidinggevende.

• Module 5. Sturen op prestaties

  Met de opkomst van New Public Management kwam nadrukkelijker aandacht voor het leveren van prestaties door organisaties met een publieke functie. Zowel in de vorm van output als outcome. De meer zakelijke en bedrijfsmatige benadering werkt ook door in het HRM-beleid van organisaties met een publieke functie. Hierin komt meer aandacht voor de ‘performance’ van de organisatie en daarmee van de professionals. Deze professionals krijgen te maken met resultaatgericht werken en het afleggen van verantwoording hierover.

  Bij management van publieke vraagstukken hoort ook inzicht hebben in de financiële kant van de zaak: de verantwoording over de geleverde prestaties betreffen eveneens de kosten en opbreng­ sten daarvan. Daarnaast worden alle organisaties, dus ook organisaties met een publieke functie, meer en meer informatiegedreven systemen. Onderdeel van de bedrijfsvoering vormt dan ook het vastleggen, verzamelen en analyseren van informatie.

  In deze module leer je meer output­ en outcomegericht te werken in de aansturing van teams en medewerkers. Verder krijgt u inzicht in de financiële huishouding van organisaties met een publieke functie en leert u hoe u vanuit de rol van leidinggevende kunt sturen op informatiestromen en financiën.

• Module 6. Leidinggeven aan publieke innovaties

  Maatschappelijke vraagstukken zijn turbulent en ook ontwikkelingen in het publieke domein staan niet stil. Dat betekent dat veranderen een constante factor is en zal blijven. Het vergroten van de wendbaarheid van organisaties met een publieke functie vormt dan ook een grote uitdaging voor deze organisaties. Dit vraagt ook meer dan ooit om te leren van ervaringen en het herkennen van mogelijkheden en hindernissen om daar strategisch op in te kunnen spelen. Reflecteren op wat gaande is en daar betekenis aan geven.

  In deze module leer je vanuit verschillende perspectieven op verandering betekenisvolle veranderaanpakken te ontwikkelen.

• Lintmodule: onderzoekslab

  Ter voorbereiding op het afstudeeronderzoek nemen studenten deel aan een onderzoekslab. Hierin wordt aan de hand van een leeronderzoek aandacht besteed aan de verschillende methoden en technieken ten behoeve van het doen van sociaal­wetenschappelijk onderzoek. Onderdeel hiervan vormen enkele colleges wetenschapsfilosofie. Hierin wordt gereflecteerd op de grondslagen en uitgangspunten van wetenschap. Dit plaatst ook de master Leiderschap in het publieke domein in perspectief. Daarnaast draagt het bij aan het bewustzijn van de student van diens wetenschapsfilosofische positie.

  In deze module leer je de grondslagen van de wetenschapsfilosofie en mede op basis daarvan een gedegen opzet voor een wetenschappelijk onderzoek op te stellen en uit te voeren.

• Lintmodule: persoonlijke en professionele ontwikkeling

  Het onderkennen en leren omgaan met inherent in de functie van leidinggevende aanwezige spanningsvelden is een terugkerend thema in de master Leiderschap in het Publieke Domein. In het persoonlijk en professioneel ontwikkeltraject werken we aan het versterken van reflectievermogen en het vergroten en verdiepen van de kennis en inzichten over de eigen de rol van leidinggevende in het publieke domein. Van studenten wordt daarbij gevraagd persoonlijke en professionele ontwikkelpunten in een theoretisch kader te plaatsen.

  Deze opgedane kennis en inzichten worden gedurende het traject omgezet in praktische handelingsperspectieven in de eigen werkpraktijk met als doel het vergroten van de persoonlijke effectiviteit.

• Afstudeeronderzoek

  In het afstudeeronderzoek kies je een thema waarop je dieper in wilt gaan en dat vanuit de werksituatie onderzocht kan worden. In het afstudeeronderzoek worden empirisch onderzoek, literatuurstudie, theoretische reflectie en kritische analyse gecombineerd. Je kiest of ontwerpt een passend onderzoeksplan om het vraagstuk empirisch te onderzoeken en kunt de daarin gemaakte keuzes verantwoorden. Vervolgens doe je daar op een wetenschappelijk verantwoorde manier verslag van, voorzien van conclusies/aanbevelingen.