Design thinking doorgronden en toepassen

Sessies in het kort

• Sessie 1

  • Kennismaking en leerdoelen delen.
  • Introductie van design thinking met voorbeelden uit diverse vakgebieden.
  • Koffie/theepauze (met opdracht / empathie opwarmer).
  • Empathie in wetenschap en praktijk: wat is het, waarom werkt het, hoe doe je het (beter)?
  • Uitleg tussentijds werk vóór sessie 2.

• Tussentijds werk

  • Uitvoeren van vijf observaties / interviews in de eigen organisatie (of indien relevant - met klanten) voor een geselecteerd beleid, proces, service of product.
  • Structureren van deze input met behulp van relevante design thinking modellen (bijvoorbeeld observatieschema, Journey Map, Empathy Map Canvas).
  • Doornemen van gedeeld materiaal vóór sessie 2.

• Sessie 2

  • Definiëren: gestructureerde input vertalen naar problemen, behoeftes en inzichten > prioriteren en omzetten in HMW vraag (How Might We) - projectscope bepalen.
  • Koffie/theepauze.
  • Ideate in praktijk (eerst doen) en wetenschap: wat is het, waarom werkt het, hoe doe je het (beter)?
  • Uitleg tussentijds werk vóór sessie 3.

• Tussentijds werk

  • Organiseren van drie ideate-rondes: idealiter met verschillende groepen, bijvoorbeeld één intern, één met potentiële gebruikers en één met overige stakeholders.
  • Selecteren van ideeën top drie middels aangereikte methodes.
  • Doornemen van gedeeld materiaal vóór sessie 3.

• Sessie 3

  • Prototypes in praktijk (eerst doen) en wetenschap: wat is het, waarom werkt het, hoe doe je het (beter)?
  • Uitleg tussentijds werk vóór sessie 4.

• Tussentijds werk

  • Test: uitvoeren van twee tests > opschrijven van bevindingen > aanpassen van prototype (eventueel A en B versie) > uitvoeren van twee tests > opschrijven van bevindingen.
  • Meenemen van prototypes en bevindingen naar sessie 4.

• Sessie 4

  • Design Carrousel: parallelle individuele demonstraties.
  • Koffie/theepauze.
  • Intervisie: collectieve discussie over persoonlijke en organisatie- valkuilen/uitdagingen en succesfactoren voor ontwerp.
  • Herontwerp module: hoe doen we het (beter) volgende keer?

• Lees de ervaring van Sarah

  Kun je één specifiek voorbeeld delen waarin je Design Thinking hebt toegepast na het voltooien van de cursus en waarbij je merkte dat het een positieve impact had?

  ‘’Ik heb de methode toegepast op een vraagstuk gericht op het informeren van asielzoekers en statushouders over (de regelgeving omtrent) betaald werk in Nederland. Aan de hand van de vijf stappen van Design Thinking heb ik het probleem kunnen verhelderen, verschillende oplossingsmogelijkheden bedacht en van een van deze oplossingen een prototype gemaakt. Dat we aan de hand van deze methode aan de slag gingen met dit probleem maakte best wat los: asielzoekers en statushouders leken zich meer gezien en gehoord te voelen, collega’s konden hun creativiteit kwijt in de brainstorm naar oplossingen en ik ging pragmatisch een oplossing uitproberen in plaats van lang aan de tekentafel blijven. Deze methode zet zeker iets in beweging!’’

  Welke concrete vaardigheden heb je opgedaan tijdens de cursus die je nu dagelijks in je werk toepast?

  ‘’Verschillende manieren om met een gebruikersgroep het gesprek aan te gaan en deze input te structureren. Het formuleren van een probleemdefinitie die aansluit op deze gesprekken. Het organiseren en faciliteren van brainstormsessies om tot mogelijke oplossingen te komen en verschillende methodes om deze oplossingen vervolgens te categoriseren. Het maken van een prototype op basis van een van deze oplossingen en deze te testen met de gebruikersgroep.’’

  Zijn er momenten tijdens de cursus geweest waarop de docent je op waardevolle wijze heeft ondersteund bij het begrijpen en toepassen van Design Thinking?

  ‘’De docent stimuleerde ons om onderling ervaringen met elkaar uit te wisselen en van elkaar te leren. De groep waarmee ik de cursus heb gevolgd was ontzettend divers: van een professional in het onderwijs tot een expert in zonnepanelen. Een struikelblok bij een ander kan voor jezelf zinvolle tips opleveren voor in de toekomst. Bovendien is het echt ontzettend leuk om het proces van anderen te volgen en aan te moedigen!’’

  Heb je Design Thinking in een teamcontext gebruikt? Hoe heeft het je samenwerking en teamwerk beïnvloed?

  ‘’Gedurende de ideate fase hebben we drie brainstorms georganiseerd: een met asielzoekers en statushouders, een met beleidsmedewerkers die het beleid omtrent dit onderwerp vormgeven en een met medewerkers van het asielzoekerscentrum. De laatste twee waren erg bijzonder om mee te maken, collega’s toonden zich plotseling van een creatieve kant omdat ze de opdracht kregen om oplossingen te tekenen en voelden de ruimte om ideeën te genereren die zij misschien normaliter niet zouden noemen (ze werden onder andere gevraagd oplossingen te bedenken die ‘magisch’ of ‘illegaal’ waren). Er ontstond een bepaalde positieve energie door het gebruik van deze nieuwe methode.’’

  Op welke manieren heeft de cursus je denkwijze over het oplossen van problemen veranderd?

  ‘’Het belang van het betrekken van je gebruiker is voor mij nog evidenter geworden. Ik heb nu concrete handvatten gekregen op welke manier ik gebruikers kan bevragen, begrijpen en onderdeel kan laten zijn van het creëren van een oplossing. Dit maakt dat de oplossing beter aansluit en duurzamer is!’’

  Zou je de cursus Design Thinking aanbevelen aan anderen die op zoek zijn naar praktische en impactvolle methoden om creatief te denken?

  ‘’Zeker. De combinatie tussen (wetenschappelijke) theorie tijdens de cursusdagen en de opdrachten in de praktijk werkte goed. Aan de hand van verschillende wetenschappelijke artikelen en theorieën wordt de methode stevig onderbouwd tijdens de cursusdagen. Dit maakt het een gedegen methode die ik anderen zou aanraden.’’

  Sarah Pennington de Jongh, projectleider Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA)

• Lees de ervaring van Tamara

  “De cursus Design Thinking heeft mijn aanpak en perspectief verrijkt. De waardevolste momenten waren die waarin ik mijn initiële ideeën moest loslaten en de ‘How Might We’ vraagstelling leerde waarderen. Het werken met mede-deelnemers vanuit diverse invalshoeken en het testen van prototypes brachten verfrissende inzichten. Net als werkwijzen zoals brainstormen onder tijdsdruk waarbij je alleen mag tekenen waren stimulerend. Dit heb ik gelijk toegepast in projecten met samenwerkingspartners.

  Uiteraard zijn er uitdagingen. Bij projecten willen opdrachtgevers vooraf vaak meer duidelijkheid over het eindresultaat. Een principe als ‘net genoeg’ van Design Thinking voor het uittesten van een idee is dan vaak ‘net niet genoeg’ om financiering te krijgen. Zeker als de vorm van het eindproduct dan nog niet concreet is.

  Het resultaat tot nu toe is echter inspirerend, met vernieuwde inzichten die ik direct kan toepassen. Ik ben van plan de principes van Design Thinking actief te gebruiken in toekomstige projecten en het te benoemen als een waardevolle methode voor meer samenwerking met gebruikers.”

  Tamara Raaijmakers, Programmamanager Centrum Werk Gezondheid

• Lees de ervaring van Marnix

  “Mijn ervaring met de Design Thinking-cursus was verrijkend. Buiten de sessies heb ik intensief gebrainstormd, interviews gehouden met collega’s en studenten, observaties uitgevoerd en een persona van de doelgroep gecreëerd. Dit proces heb ik gedocumenteerd in een soort logboek, waarvan ik nu al profijt heb.

  De waardevolste momenten waren die waarin ik mijn eigen denkpatronen moest herzien. Het begrijpen van het probleem vóór het bedenken van een oplossing, het scherp stellen van mijn projectvraag en het voorkomen van ‘verliefd worden’ op mijn eigen ideeën waren essentiële leermomenten. Het visualiseren van prototypes met knip- en plakwerk bleek verrassend waardevol.

  De cursus heeft niet alleen mijn aanpak van ontwerpvraagstukken veranderd, maar ook mijn mindset in een projectgroep die volgens Design Thinking werkt. Ik zit nu met een ‘open mind’ aan tafel en betrek de mening van studenten actief bij mijn ontwerpen en curriculumoverwegingen.

  Het blijft een uitdaging om mijn eigen bias te herkennen en los te laten, maar het resultaat tot nu toe rechtvaardigt alle inspanningen. Design Thinking is nu een integraal onderdeel van mijn aanpak bij toekomstige ontwerpvraagstukken. Dit is pas het begin van een nieuwe manier van denken en werken.”

  Marnix Renkema, kaderdocent bij het team Handel & Commercie aan Landstede Groep

• Lees de ervaring van Monique, Mariska en Sylvia

  Impact van de cursus

  ‘’Als team van cultuurcoaches hebben we Design Thinking ingezet bij zoeken naar een oplossing voor de door ons ontworpen Leerlijn Beeldende Lessen. De vraag was: hoe kunnen we deze in de basisscholen van onze gemeente implementeren? Met de gegevens en resultaat van onze test van het prototype uit de leergang vervolgen we ons ontwerp. In de nieuwe subsidieperiode willen we de leerlijn op maat kunnen inzetten op scholen.’’

  Praktische vaardigheden

  ‘’Een voorbeeld van een concrete vaardigheid die we hebben opgedaan tijdens de cursus en die we nu in ons dagelijks werk toepassen is het brainstormen. In de kunst- en cultuureducatie branche is proces van draagvlak creëren en een financiële basis leggen vaak weerbarstig. Om niet aan de voorkant het ‘probleem’ van budget en draagvlak ons ontwerpen te laten beïnvloeden/beperken is prettig om alle mogelijkheden die kunnen bijdragen te ‘mogen’ bekijken.’’

  Docentondersteuning

  ‘’De docent heeft ons op waardevolle wijze ondersteund bij het begrijpen en toepassen van Design Thinking. Anne nam ons, naast veel voorbeelden, ook mee in haar eigen DT-ontwerp van de opleiding, daardoor hebben we het DT-proces in de lerende organisatie ervaren.’’

  Toepassing in teamverband

  ‘’Wij namen als team deel aan de leergang en vonden het waardevol dat door het gebruik van Design Thinking als gezamenlijk denkkader de kwaliteit van ons samenwerken verbeterde.’’

  Verandering in denkwijze

  ‘’Onze individuele denkwijze over het oplossen van problemen is meer een gezamenlijke denkwijze geworden. We maakten een denkomslag in ons onderzoek zodat we nu concreet de volgende stappen kunnen uitzetten.’’

  Aanbeveling

  ‘’Wij bevelen de cursus Design Thinking aan anderen die op zoek zijn naar praktische en impactvolle methoden om creatief te denken. Wij hebben een verruiming van ons blikveld ervaren, dat lijkt ons voor organisaties/teams waardevol.’’

  Monique Swinkels, Mariska van Wijnen en Sylvia Terpstra - Cultuurcoaches bij BindkrachtVHL.