IAMA Pro: praktische verdieping
Een praktische verdiepingscursus
Technologie en algoritmes bieden veel kansen voor bedrijven en overheden om hun zaken efficiënter en effectiever in te richten. Er zijn echter ook valkuilen aan verbonden, zeker wanneer beslissingen op basis van algoritmes impact hebben op mensen. Er kunnen dan mensenrechten in het geding zijn.
Het Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes (IAMA) is bijzonder geschikt voor organisaties die algoritmes gebruiken bij de uitvoering van hun wettelijke taken. Deze cursus is geschikt voor mensen die al kennis hebben over het IAMA, maar zich er nog meer in willen verdiepen.
Doelgroep
Ambtenaren van gemeenten en ministeries, dan wel professionals uit het bedrijfsleven, die zich bezighouden met waarden en technologie. Deze doelgroep heeft al voorkennis van het IAMA (zie ook Aanmelden voor de toegangseisen), maar heeft zich nog net niet genoeg verdiept in het instrument om het zelf goed te gebruiken in de organisatie. De doelgroep voor deze cursusdag is dan ook mensen die echt IAMA trajecten (intern of extern) gaan begeleiden.
Leerdoelen
Na afloop van deze cursusmiddag:
- Ben je in staat om het IAMA te gebruiken en andere mensen in het gebruik te begeleiden;
- Heb je een goed begrip over wat voor soort casus geschikt is voor het IAMA en welke niet;
- Heb je inzicht in welke rollen er allemaal bij een IAMA aanwezig kunnen zijn, en hoe deze benaderd en gemotiveerd kunnen worden tot deelname;
- Weet je hoe je een ethisch beraadslagingsproces goed kunt (laten) documenteren;
- Heb je nieuwe vaardigheden om IAMA-sessies te kunnen begeleiden en te kunnen ingrijpen waar nodig;
- Kun je bijdragen aan het debat omtrent publieke waarden in datapraktijken.
(NB: deze cursusmiddag gaat NIET over hoe de governance rondom het IAMA het beste ingeregeld kan worden in een organisatie.)
Het IAMA
Op welke grondrechten wordt inbreuk gemaakt? Hoe groot is de kans dat dit gebeurt? Wat is de impact voor iemand? Staat die impact in verhouding tot het doel van het algoritme? En is de afweging – wel of niet acceptabel – transparant genoeg en goed uit te leggen? Dit is in een notendop de spiegel die het IAMA voorhoudt aan gebruikers van een algoritme.
De auteurs van het IAMA zijn prof. mr. Janneke Gerards, dr. Mirko Tobias Schäfer, Arthur Vankan en Iris Muis. Het IAMA is ontwikkeld door Universiteit Utrecht in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.
Het IAMA in Actie
In 2023 heeft de Universiteit Utrecht, samen met het Rijks ICT Gilde, diverse overheidsorganisaties geholpen met het uitvoeren van een IAMA over 15 algoritmes. Over de geleerde lessen uit die 15 casussen is een rapport opgesteld, waarin praktische tips staan over hoe een IAMA uit te voeren. Geïnteresseerden kunnen het rapport vinden via onderstaande knop.
Cursus IAMA
Heb je nog weinig ervaring met het IAMA en wil je handvatten voor het gebruik van dit instrument en de begeleiding van collega’s hierbij? Bekijk dan onze cursus Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes (IAMA).
Tijdsinvestering
1 dagdeel (middag: 12:00 – 17:30).
(NB: lunch is niet inbegrepen in het programma. Koffie en thee is aanwezig.)
Opzet cursus
De cursusmiddag is ruwweg opgedeeld in twee delen, waarbij we meteen als groep aan de slag gaan met verschillende verdiepingsopdrachten. Een zekere basiskennis van het IAMA wordt daarom bij de deelnemers verondersteld, aangezien dit instrument dus niet opnieuw toegelicht zal worden. De middag wordt grofweg opgedeeld in twee hoofdonderwerpen:
- Benodigde rollen bij een IAMA traject
- Documentatie van een IAMA traject
Beide delen zijn zeer praktisch van aard en zijn bedoeld om de deelnemer in staat te stellen om écht IAMA sessies binnen (of buiten) hun organisatie te begeleiden. Elk programmaonderdeel is interactief: er zijn geen lange presentaties vanuit de dagvoorzitters. Beide onderwerpen worden afgesloten met een uitwisseling tussen de deelnemers en de docenten waarin er wordt verteld over best practices en waarin vragen gesteld kunnen worden.
Studieprogramma
Twee weken voor aanvang van de cursus ontvang je het studieprogramma per e-mail. Heb je niks ontvangen in mailbox (en spambox)? Neem dan contact op met Julia Straatman.
Input
Enkele weken voor aanvang van de cursus vragen we je mogelijk per e-mail naar de onderdelen van het IAMA-proces waar je moeite mee hebt. Deze input gebruiken we om de cursus goed te laten aansluiten op de behoeften van de deelnemers.
Datum
De cursus vindt plaats op 15 april 2025. De cursus beslaat een dagdeel (middag: inloop 12.00 - 12.30 uur, programma 12:30 – 17:30 uur). Lunch is hierbij niet inbegrepen.
Locatie
De cursus zal plaatsvinden in een ruimte van de Universiteit Utrecht, in de binnenstad van Utrecht. De precieze ruimte – inclusief routebeschrijving – wordt twee weken voor aanvang van de cursus gedeeld.
Toegangseisen
De cursus vereist geen specifieke vooropleiding, maar er wordt uitgegaan van hbo/wo werk- en denkniveau.
Hoewel geen harde eis, wordt er voor deelname aan deze cursus wel de volgende basiskennis verwacht:
- Deelnemers begrijpen de aanleiding van het IAMA, door wie het is ontwikkeld en met welk doel;
- Deelnemers kunnen uitleggen wat het IAMA is: ze kunnen uitleggen uit hoeveel delen het IAMA bestaat, wat voor focus en functie elk deel heeft, en hebben (globale) kennis over de vragen die gesteld worden;
- Optioneel: deelnemers hebben zelf al IAMA sessies bijgewoond en/of begeleid, maar hebben behoefte aan meer uitdieping en handvatten.
Er is plek voor minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers.
Certificaat
Na afloop ontvang je een certificaat van deelname.
Ervaringen van IAMA-cursisten
De onderstaande ervaring gaan over de reguliere IAMA cursusdag.
“Leuke informatieve dag die goed was georganiseerd en waar je veel like-minded mensen ontmoet.”
Joost de Haan, Rijks I-trainee, Ministerie van Binnenlandse Zaken
“Informatief, inspirerend, belangrijk”
Hildegard Schulte, Senior Adviseur Geo en Beleid, RVO
“Mooie mix tussen theorie en praktijk. ”
Anonieme deelnemer, voorjaar 2023